علت یابی حریق

بررسی علل بوجود آمدن آتش سوزی ها از پیچیده ترین تحقیقات در آتش نشانی می باشد که نیاز به تجربه، درک و آگاهی، کنکاش پیرامون ابعاد مختلف حریق و نهایتأ نتایج حاصله دارد.

تجربه علت یابی در یک حریق
در ادامه با یک مطالعه موردی، نحوه و مراحل علت یابی حریق را توضیح می دهیم.
فرض کنید در یک انبار آتشسوزی رخ داده است. در بررسی حریق یک انبار که دارای قسمت های مختلف شامل: آشپزخانه ها، پذیرایی، سرویس بهداشتی و اتاق خواب بوده متراژ طبقات و همچنین موادی و تجهیزاتی که در آن نگه داری می شده است، می بایست در نظر گرفته شود. در این مکان پوشاک، البسه، کفش، وسایل کامپیوتر نیز نگهداری می شده است. بنابراین به دلیل شرایط خاص محل، به محض شروع آتش سوزی به علت اینکه حجم قابل توجهی مواد قابل اشتعال و نسبتأ سریع الشتعال در محل نگهداری می شده، حریق گسترش می یابد زیرا استانداردهای لازم جهت انبارداری در آن رعایت نشده بود.
در این حالت افزایش قابل توجه حرارت در داخل، شعله وری و نرخ بالای حرارت منجر به سست شدن سقف شده بطوریکه در حال ریزش بودند.
در بازدید های کارشناسی نیز نکات قابل توجه زیر مشاهده گردید:
الف) ساختمان حریق زده سقفی بصورت خرپاهای چوبی با پوشش سفالی داشته بطوریکه قسمت پایین آن با تخته سه لا و فیبر پوشانده شده بود.
ب) سیستم های برق بصورت افشان و اتصالات ضعیف به همراه عبور سیم ها و اتصالات در مجاورت پوشاک وجود داشت.

آثار بجا مانده از آتش سوزی:
سیم کشی ها و تابلو برق و اتصالات برقی متاثر از حرارت شدید بوده و شدت و عمق سوختگی در نقاط مختلف بصورت افقی و عمودی بوجود آمده است. صحنه حریق به شدت و عمق سوختگی در سطوح جانبی و سقف، دیواره ها و مسیر پیشرفت شعله به شکلی بوده که هرقدر از کانون حریق در جهات و قسمت های مختلف دورتر می شویم از شدت و عمق سوختگی کاسته و کاهش می یابد به طوریکه در قسمت اصلی ساختمان انبار شدت سوختگی و عمق آن در مقایسه با کانون حریق به میزان قابل توجهی کمتر شده است.

وزش باد:
جهت وزش باد یکی از فرضیه ها و اصولی است که در علت یابی می بایستی بصورت دقیق مورد ارزیابی قرار گیرد بطوریکه این عامل در پیشرفت و سرعت بخشیدن حریق نقش بسزایی را بازی می نماید.

شیشه ها:
تکه های شیشه که براثر حرارت شکسته شده است و به سمت بیرون ساختمان پرتاب شده، حاکی از سرایت حریق از داخل ساختمان به بیرون ساختمان بوده است.
طی بررسی های به عمل آمده فرضیه های زیر مردود می باشند:
1-وسایل گرمایشی موجود در محل (اجاق گاز) مورد استفاده قرار نمی گرفته است.
2-به دلیل حضور 5 نفر در محل آتش سوزی (کارکنان انبار) و نیز بازجویی و تحقیقات از کارکنان بروز عمدی حریق مردود است.
3-پرتاب شی مشتعل به دلیل سقف سفالی نیز مردود است.
4-احتمال بروز حریق ناشی از خودبخود سوزی نیز مردود است.

لایه برداری:
از آثار بجا مانده در چند نقطه محل حریق زده، لایه برداری جهت بررسی دقیق شدت سوختگی انجام گرفت بطوریکه هر مقدار به کانون حریق نزدیک تر می شویم بر شدت و عمق سوختگی اجسام افزوده می گردید.

نتیجه حاصل:
فرضیه محتمل طی بررسی های بوجود آمده بدین صورت است: حریق از اتصال سیم های روشنایی سقفی و افتادن مواد مذاب با نرخ حرارتی بالا بر روی پوشاک و سایر اقلام قابل اشتعال پدید آمده است.
با توجه به شرایط محیطی در مدت کوتاهی پدیده (flash over) نیز رخ داده است. اولین تیم های آتش نشانی که در محل مستقر شدند شاهد خروج بسیار پر فشار دود از ساختمان و نیز خروج محصولات حریق بصورت قارچی شکل از منافذ ساختمان و سیاه شدن پنجره ها بودند که این شواهد وقوع پدیده فلش اور را در ذهن تداعی می کند.