همه خطراتی که یک آتش‌نشان را تهدید می‌کند!

4970 آتش‌نشان تهرانی که به تازگی با شهادت یک تن‌شان تعدادشان به 4969 نفر رسید، شرایط خدمتی مناسبی ندارند، شغل برخی از آنان حتی به عنوان مشاغل سخت هم شناخته نمی‌شود و این شرایط در شهرهای دیگر حتی سخت‌تر هم هست. شهادت علی قانع بار دیگر این بحث را مطرح کرد که قانون چه نگاهی به آتش‌نشانان دارد و استانداردهای جهانی برای آنان چیست؟

داود براتی، معاون سابق آتش‌نشانی تهران در گفت‌وگو با ایسنا با اشاره به شهادت آتش‌نشان «علی قانع» در عملیات نجات و اطفای حریق، گفت:‌ شمار شهدای آتش‌نشان در سراسر کشور و همچنین میزان مصدومیت آنان در سالیان اخیر، تلنگری جدی است تا به علل و شرایط مستعد منجر به شهادت آتش نشانان در مقایسه با شرایط کیفی مولفه های ایمنی در اماکن و تاسیسات شهری پرداخته شود.
وی با اشاره به شرایط محیط کاری آتش نشانان اظهارکرد:‌ نگاهی به شرایط محیط کاری آتش نشانان بیانگر آن است که این افراد در زمانی که همه از محیط پر خطر و با ریسک بالا فرار می کنند با به‌خطر انداختن جان خویش، برای نجات جان و مال انسان ها خود را به خطر می اندازند. در شرایط پر مخاطره محیط کاری آتش ریسک ها و فاکتورهای زیان آور شغلی بسیاری وجود دارد که متاسفانه در بسیاری مواقع مورد توجه جدی قرار نگرفته و یا به آن توجه لازم معطوف نمی شود.
معاون سابق پیشگیری سازمان آتش‌نشانی تهران با برشمردن برخی از این مخاطرات گفت: ‌حضور در صحنه هائی با انواع آلودگی های محیطی از قبیل گازهای شیمیائی سمی و کشنده، درجه حرارت و رطوبت بسیار بالا و همچنین محیط هائی که خطر سقوط از ارتفاع، محبوس شدن در آتش، انفجارات فیزیکی و شیمیایی، ریزش آوار و… از جمله این مخاطرات است.
وی با بیان اینکه یک آتش‌نشان در این شرایط سخت باید عملیات امداد و اطفای حریق را در کوتاه ترین زمان ممکن و با حداقل امکانات و تمهیدات ایمنی محیطی انجام دهد، گفت:‌ از سوی دیگر دیدن صحنه های دلخراش همچون صحنه هائی که منجر به مصدومیت و تلفات جانی مردم و یا همکاران آتش نشان شده است، از جمله فاکتورهای زیان آور شغلی آتش نشانی محسوب می‌شود.
به گفته براتی، تحمیل استرس بالا به آتش نشانان از زمان حرکت به سمت کانون حریق و حوادث تا زمان رسیدن به آن از دیگر مخاطرات این شغل است که بر روح و روان آتش‌نشانان تاثیر می‌گذارد.
این کارشناس ارشد ایمنی و حریق با اشاره به لزوم تعجیل و شتاب بالا در زمان حرکت از ایستگاه برای رسیدن به کانون حادثه ادامه داد: تصور کنید خودروی آتش‌نشانی دراوج ترافیک بخواهد در معابر شهری تردد کند، در این شرایط ریسک حوادث ترافیکی برای خودروهای آتش نشانی نیز بالا می‌رود.

آتش‌نشانی تمام مولفه‌های یک شغل سخت را یک‌جا دارد

وی با بیان اینکه بر اساس شرایط محیط کاری و همچنین استناد به قوانین و مقررات و استاندارد های معتبر، شغل آتش نشانی در زمره مشاغل پر خطر قرار گرفته است، گفت: بر اساس استاندارد ها و تجارب جهانی، متناسب با وجود و تعدد مولفه های زیان آور، شغل های پر خطر از نظر درجه و شدت طبقه بندی می شود و نکته مهم اینکه با نگاهی به مولفه های فوق و تاثیر آن در محیط های کاری یک آتش نشانان، مشاهده می‌کنیم همه فاکتورهایی که در مشاغل سخت و زیان آور مطرح شده در شغل آتش نشانی یک‌جا وجود دارد.
براتی ادامه داد: در رابطه با ویژگی‌های پر مخاطره شغلی آتش نشانان، مطالعات و بررسی ها نشان داده که طول عمر مفید و یا امید به زندگی در این شغل در مقایسه با سایر مشاغل کوتاهتر است و به‌علاوه آمار آسیب های جسمانی در این شغل حائز اهمیت و نگران کننده است.
معاون پیشگیری سابق سازمان آتش‌نشانی شهر تهران با بیان اینکه همزمان با ارتقای تکنولوژی و توسعه، ریسک ها و مخاطرات بروز حریق و حوادث نیز تشدید می‌شود، اظهارکرد: در صورتیکه در طراحی، اجرا و نگهداشت بهینه اماکن و تاسیسات شهری امکانات و تمهیدات ایمنی و تدافعی بر اساس استاندارد ها و مقررات ایمنی فراهم نشود، این بی توجهی منجر به سخت تر شدن و تحمیل شرایط بسیار پر مخاطره و پر ریسک برای آتش نشانان خواهد شد.
براتی در توضیح بیشتر برای تشدید این مخاطره گفت: در این رابطه به عنوان مثال اگر در یک مجموعه تجاری با وسعت و تراکم بالای جمعیتی، امکانات ایمنی و تدافعی بر اساس الزامات استاندارد و مقررات ایمنی فراهم نشود در صورت بروز حریق و حوادث در زمانی کوتاه و حداکثر ۲ دقیقه، شعله‌های آتش در مدت کوتاهی از معابر افقی و عمودی توسعه یافته و ضمن به خطر انداختن جان افراد حاضر، آتش نشانان را نیز در زمان عملیات همراه با انواع مخاطرات و صدمات مواجه می‌کند.
وی افزود:‌ اما متاسفانه اغلب مراکز تجاری وسیع و با تراکم بالای جمعیتی، انبارهای مواد خطرناک و سوختنی، مجتمع های مسکونی و سایر ساختمان ها وتاسیسات در زمره اماکن پر خطر، فاقد امکانات و سیستم های ایمنی بوده و یا اینکه در شرایط مناسب پایداری شرایط ایمنی و کارائی قرار ندارند و مترتب از آن شرایط محیط کاری برای آتش نشانان، در زمان عملیات امداد و اطفای حریق با افزایش و تشدید مخاطرات شغلی آتش نشانان همراه می شود.

بر اساس قوانین و مقررات مرتبط با مشاغل سخت و زیان آور، آتش نشانان هم باید با معاینات ادواری، آزمایشات و کنترل های لازم پزشکی، صحت و سلامتشان تایید و تحت نظر قرار بگیرد در حالیکه در بسیاری از آتش نشانی ها، این مهم به درستی مورد توجه قرار نگرفته و یا به دلیل تنگناهای مالی کنار گذاشته شده است.

براتی با ابراز تاسف از عدم حمایت جدی از شغل آتش‌نشانی، گفت:‌ در این شرایط نباید انتظار کنترل و کاهش مصدومیت ها و شهادت آتش نشانان را داشته باشیم. بر اساس قوانین و مقررات مرتبط با مشاغل سخت و زیان آور، آتش نشانان هم باید با معاینات ادواری، آزمایشات و کنترل های لازم پزشکی، صحت و سلامتشان تایید و تحت نظر قرار بگیرد در حالیکه در بسیاری از آتش نشانی ها، این مهم به درستی مورد توجه قرار نگرفته و یا به دلیل تنگناهای مالی کنار گذاشته شده است.