اختراع سیستم ارتباط اضطراری آدرس‌پذیر با سازمان آتش‌نشانی
مهران رحمانی؛ مدیرعامل شرکت دانش‌بنیان علم و فناوری آرام در استان خراسان رضوی از اختراع سیستم ارتباط اضطراری آدرس‌پذیر با سازمان آتش‌نشانی خبر داد و گفت: سیستمی که اختراع کردم نسبت به سیستم مشابه در کشورهایی چون آمریکا و کانادا از مزایای ویژه و متمایزی مانند آدرس عملیاتی و قیمت مقرون به صرفه برخوردار است.
آقای رحمانی لطفا درباره شرکت خودتان توضیح دهید.
این شرکت 10 سالی است که در زمینه BMS، سیستم‌های ایمنی و فوریتی فعالیت می‌کند. تمرکز ما در این شرکت علاوه بر سیستم‌های سخت‌افزار و نرم‌افزار موجود، بر طراحی سیستم‌های جدید است. در این مسیر سه سیستم جدید ارتباط اضطراری با آتش‌نشانی، امداد و نجات و اعلام سرقت را اختراع کردم.
درباره کارکرد اختراع‌تان “سیستم ارتباط اضطراری با آتش‌نشانی” بگویید.
متاسفانه سالانه میلیاردهای تومان خسارت ناشی از حریق به کشورمان وارد می‌شود. به عنوان نمونه در شهر مشهد روزانه به طور میانگین 10 حادثه حریق که منجر به خسارت می‌شود رخ می‌دهد، اگر در هر حادثه 50 میلیون تومان خسارت تحمیل شود، خسارت 10 روز برابر با 500 میلیون تومان است که در ماه 15 میلیارد تومان می‌شود و در سال حوادث ناشی از حریق در شهر مشهد حدود 200 میلیارد تومان خسارت ایجاد می‌کنند.
در حالی که موسسه ایمنی جهانی در کشور انگلستان محاسبه کرده که در خسارت وارده به وسیله حریق تنها 8 درصد واقعی خسارت محاسبه می‌شود و 92 درصد این هزینه مانند وقفه کاری، از کار افتادگی، مسایل پزشکی، روانی، عوارض زیست محیطی، آب و خاک و حیوانات مستتر بوده و قابل محاسبه نیست. بنابراین، حدود سه هزار میلیارد در سال خسارت ناشی از حریق تنها در شهر مشهد به مردم و دولت تحمیل می‌شود و چون فاکتوری برای آن صادر نشده و عوارض آن دیده نمی‌شود، کسی به دنبال آن نمی‌آید.
در کشورهای توسعه‌یافته مثل آمریکا و کانادا برای نزدیک کردن خسارت ناشی از حریق به عدد صفر محاسباتی انجام داده‌اند که اگر در سه دقیقه نخست از شروع وقوع حریق تا حضور نیروهای امدادی، در محل حاضر شوند، می‌توان این خسارت‌ها را کاهش داد. در ایران از گذشته تاکنون میلیاردها تومان برای اطفای حریق هزینه شده است و بخش‌هایی مانند وزارت کشور، استانداری، شهرداری، وزارت راه و شهرسازی و نظام مهندسی ساختمان دست به دست هم دادند و سازمان آتش‌نشانی، دانشکده آتش‌نشانی، ایستگاه‌های آتش‌نشانی ایجاد کردند و به این ترتیب زمان رسیدن به حادثه حریق توسط نیروهای امدادی در ایران به طور میانگین حدود 4 – 5 دقیقه است.
سرمایه‌گذاری میلیاردها تومانی برای اطفای حریق در ایران سبب شده آتش‌نشان‌ها طی 4 – 5 دقیقه در محل حادثه حاضر شوند تا از گسترش حریق به ساختمانهای مجاور جلوگیری کنند اما هزاران میلیاردی که حوادث حریق به کشور تحمیل می‌کنند را کاهش نمی‌دهد. این موضوع به این معناست که هزینه میلیاردی سرمایه‌گذاری شده در ایجاد بسترهای آتش‌نشانی سر بار هزاران میلیارد هزینه تحمیلی باشد زیرا نتوانسته‌ایم آن هزاران میلیارد هزینه تحمیلی را کاهش دهیم.
تفاوت ایران با کشورهای متمدن و توسعه‌یافته را می‌توان در موضوع حریق و رسیدن 3 دقیقهای آتش‌نشان‌ها در هنگام شروع حریق در کشورهای متمدن و رسیدن آتش‌نشان‌های ایرانی در 4 – 5 دقیقه به محل حادثه پس از زمان تماس شهروند به سازمان آتش‌نشانی دانست در حالی که برقراری این تماس خود دقایقی را تلف می‌کند و باعث می‌شود بستر آتش‌نشانی که در کشور فراهم کردیم پاسخ‌گوی نیاز ما نباشد. در این میان یک خلاء تکنیکی هم وجود دارد.
زمان اعلام حادثه حریق به سازمان آتش‌نشانی خود دستخوش موضوعاتی چون استرس ناشی از حادثه، مسایل روانی، عدم آگاهی، نوع حادثه و اطلاع‌رسانی اشتباه است که امکان دارد زمان حیاتی رسیدن به حادثه حریق را از دست بدهیم.
پیش از این بررسی کردم که ما نیز می‌توانیم تکنولوژی اعلام حریق به سازمان آتش‌نشانی را داشته باشیم و اگر مکانی دچار حریق شد بتوانیم در کمترین زمان آن را اطلاع‌رسانی کنیم و از بستری که در سال‌های گذشته در ایران فراهم شده استفاده بهینه کنیم.
آتش‌نشان‌های ایرانی هم می‌توانند 3 دقیقهای در حوادث حاضر شوند
با طراحی یک سامانه که از یک سو متصل به نرم‌افزار حاوی اطلاعات مشترک و از سوی دیگر به دستگاه فرستنده مجهز است، توانستیم آن را در ساختمانهای مشترک مورد نظر ما تعبیه کنیم. این سامانه قابلیت نصب سیستم اعلام حریق و شاسی در قالب‌های خودکار و غیرخودکار را دارد، اگر حریق اتفاق افتاد این دستگاه آلارم می‌دهد و بر اساس موقعیت جغرافیایی آلارم نیروهای امدادی در محل حاضر می‌شوند. اکنون این سامانه در فرماندهی آتش‌نشانی مشهد راه‌اندازی شده است.
این سیستم نسبت به سیستم‌های خارجی‌اش ویژگی‌های متمایزی دارد. تکنولوژی مشابهی که در کشور آمریکا استفاده می‌شود برای سوییچ‌هایش هزینه میلیاردها دلاری شده و ما نیز در ایران بستر نصب این سوییچ‌ها را نداریم. همچنین هزینه خرید این سوییچ‌ها بسیار بالاست اما در ایران به کمک این سامانه یک سرور در مرکز امدادی قرار می‌دهیم و از بستری که در ایران فراهم است استفاده می‌کنیم. کانال ارتباطی ما نیز خط تلفن ثابت است که هیچ هزینه‌ای ندارد و با قرار دادن باکس فرستنده مستقل در ساختمان‌ها و لمس آن می‌توان با شاسی در مرکز فرمانده ارتباط برقرار کرد.
هزینه خرید این سامانه بسیار محدود و مقرون به صرفه است که از ویژگی‌های آن به شمار می‌آید. این سامانه در دو مدل مختلف با بهای 450 هزار تومان و 950 هزار تومان عرضه می‌شود. یک برج می‌تواند تنها با صرف 450 هزار تومان به این سیستم تجهیز شود، این سرویس با کمترین هزینه ارایه شده و خدمات آن رایگان است. برای عرضه و نهادینه کردن این سیستم میان افراد جامعه ایرانی و مسولان نیاز به قدرت داریم تا جایگاه آن نمایان شود. راه‌اندازی این سیستم در شهر مشهد با حمایت شرکت‌های فعال در حوزه نصب سیستم‌های اعلام حریق عملیاتی شد.
همچنین اطلاع‌رسانی در کشورهای پیشرفته برای درخواست کمک تنها با یک نشانی از محل اعلام می‌شود اما ما مشخصات محل را هم زمان مانیتور می‌کنیم و مشخصاتی مانند کاربری، نوع مواد قابل اشتعال، جمعیت ساکن در آن محل، مبادی ورودی، بخش‌های فرار، کنتور گاز و برق و فاصله با ساختمان روبه‌رویی را ارایه می‌دهیم. این اطلاعات به پرسنل آتش‌نشانی کمک می‌کند تا تجهیزات خود را بر اساس نیاز و نوع احتراق حمل کنند.
ویژگی دیگر اطلاع‌رسانی این سامانه شامل طراحی آدرس عملیاتی و اطفای حریق است زیرا برخی ساختمان‌ها 2 یا 3 آدرس پستی دارند و هنگامی که شهروند تماس می‌گیرد، آدرس پستی که خوش‌مسیر است یا بیشتر مورد استفاده قرار می‌گیرد را می‌گوید در حالی که آدرسی که باید تجهیزات آتش‌نشانی در آن مستقر شوند با آدرس اولیه که شهروند ارایه می‌دهد بسیار فرق دارد. در این سامانه کوشیدیم آدرس عملیاتی و اطفایی به آتش‌نشان داده شود که کمک کند تا زمان استقرار نیرو هدر نشود. به این ترتیب با کمک سیستم ارتباط اضطراری آدرس‌پذیر با سازمان آتش‌نشانی به حق شاهد کاهش چشمگیر خسارات ناشی از حریق هستیم.
به نظر من اگر با این اختراع کاهش هزینه ناشی از خسارت حریق حتی 5 میلیارد تومان باشد که بیش از این عدد است و از بسته شدن 2 مرکز صنعتی هم جلوگیری شود، ما به نتیجه کارمان رسیدیم.
در شرایط و وضعیت فعلی مملکت ما مقام معظم رهبری هم به اقتصاد مقاومتی تاکید بسیار دارند. معنی اقتصاد مقاومتی معادل صرفه‌جویی، صرفه‌جویی، صرفه‌جویی و استفاده بهینه از منابع است. کار این سامانه دقیقا در راستای اقتصاد مقاومتی بوده و برای استفاده درست از منابع و جلوگیری از هدررفت منابع است. برای هر آجر این مملکت سال‌ها نیروی انسانی و هزینه صرف شده و نباید از این موضوع ساده گذشت.
سیستم ارتباط اضطراری آدرس‌پذیر با سازمان آتش‌نشانی در هر ساختمانی قابل استفاده است. اکنون این سامانه در همه ساختمانهای مشهد نصب و راه‌اندازی نشده است و تنها 200 ساختمان دولتی مثل استانداری، بیمارستان‌های مهم، شهرداری، نظام مهندسی، آسایشگاه‌های معلولین، کلانتری‌های مهم به این سیستم مجهزند.
با توجه به قابلیت‌های این سیستم آیا مسئولان برای استفاده از آن برنامه‌ای دارند؟
(ای کاش کشور برای استفاده از این سیستم برنامه‌ای داشت. متاسفانه برای استفاده از این سیستم برنامه‌ای در کشور تعیین نشده است اما در مقررات ملی ساختمان در مباحث 3، 13 و 21 پدافند غیرعامل صراحتا به این تکنولوژی اشاره شده است و می‌تواند جز اجبارها برای برخی از ساختمانهای کشور باشد که البته از آن استفاده نمی‌شود زیرا شاید استفاده از این سیستم بار مسئولیتی برای سازمان‌ها به دنبال دارد که اکنون موضوع بررسی بهره‌برداری از آن میان برخی از سازمان‌ها در رفت و آمد است.
امیدوارم شاهد تکرار خاطره تلخ آتش‌سوزی شین‌آباد نباشم
هنوز این سامانه جایگاه خود را در ایران نیافته است. امیدوارم با استفاده از این سیستم و سامانه دیگر شاهد تکرار اتفاقاتی مانند آتش‌سوزی در مدارس شین‌آباد و استان فارس نباشیم، دیدن و شنیدن این نوع حوادث واقعا دلم را به رنج می‌آورد.)
و حرف آخر…
تاکنون بابت اختراعاتم در عرصه‌های مختلف تقدیر شده‌ام که مهم‌ترین آن انتخاب و معرفی این سامانه به عنوان طرح خلاقانه در چهارمین کنفرانس مدیریت جامع بحران است که به اصطلاح به آن جایزه ملی مدیریت بحران گفته می‌شود و در نخستین دوره آن که در شهر رشت برگزار شد به عنوان نخستین نفر این جایزه را به من اهدا کردند.
نظرات کاربران