آتش سوزی در ساختمانتان می تواند به معنی نابودی کامل باشد. واقعیت را بپذیرید، سیستم حفاظت آتش پسيو خطر گسترش آتش سوزی در ساختمان و تاسیساتتان را به حداقل می رساند.
عکس مربوط به آتش سوزی سال 1980، هتل بزرگMGM 679نفر زخمی و 84 نفر کشته به دنبال داشت.
درس هایی که از تجربیات گذشته می آموزیم
جیمز سی. شریور، یکی از اعضای IFC و مدیر خدمات فنی در Wabash، در شرکت IN-Based Thermafiber در رابطه با مهندسی حفاظت آتش ساختمان ها می گوید: “تنها با استفاده از تجهیزات حفاظت آتش می توان از وقوع آتش سوزی های متعدد و تلفات فراوان جلوگیری نمود.” آقای شریور در اینجا اطلاعاتی درباره برخی از بزرگترین آتش سوزی های آمریکا وتاثیر تجهیزات حفاظتی ارائه نموده است.
در 21 نوامبر سال 1980، آتش سوزی مهیبی در هتل بزرگMGMلاس وگاس رخ داد، به طوریکه شش صد و هفتاد و نه نفر زخمی وهشتادوچهار کشته بر جای ماند. زمانیکه آتش سوزی اتفاق می افتد، کانال ها و لوله های عمودی همچون دودکش عمل کرده و تمام دود و حرارت ناشی از آتش سوزی را در سراسر طبقه ی 26ام پخش نمودند. میهمانان بادیدن دود یا برخی دیگر با صدای دیگر افراد متوجه آتش سوزی شدند. سیستم اعلام خطر هتل قبل از آنکه آلارم فعال گردد توسط آتش به کلی از بین رفته بود.
در 4ام ماه می 1988، آتش سوزی در طبقه ی 9ام اولین ساختمان بانک بین ایالتی در لوس آنجلس به وقوع پیوست. صدای تیز و آزار دهنده ای ازدتکتور دود به گوش می رسد این امر موجب می شود که یکی از کارمندان آن را ریست نماید. پس از 15دقیقه، کارمندان متوجه آتش سوزی شده و با آتش نشانی تماس می گیرند. شعله های آتش تا طبقه ی 13 ام پیش می رود و حتی خطرگسترش طبقه ی 14 را نیز تهدید می کرد. آتش تمام 62 طبقه ی ساختمان را فراگرفت. خدمه ای که مسبب آتش سوزی بود در بالابر جان سپرد. نهادهای رسمی گزارش نمودند که شعله های آتش به داخل دیوار ها نیز رسوخ کرده بود تا جائیکه عایق پشم شیشه ای نیز کاملا از بین رفته بود.
در 6ام دسامبر سال2004، آتش طبقه ی نهم ساختمان بانکیLaSalle در مرکز شیکاگو را فرا گرفت. خوشبختانه، ساختار قدیمی از جنس بتن و فولاد بود که توان مقاومت در برابر آتش را داشت. البته نباید تاثیر استفاده از مواد ضد حريق وآجرهای سفالی برای حفاظت تیرهای فولادی را فراموش کرد. به علاوه آتش نشان ها با قرار گرفتن در مکانی مجاور به سقف بوسیله ی فشار و جریان شدید لوله های آتش نشانی توانستند حريق را مهار نمایند. در طی 6 ساعت آتش سوزی، شعله ها تنها به طبقه ی 29 ام و 30ام راه یافتند.
با توجه به صحبت های آقای شریور، “تصور می کنم یکی از نکته هایی که از این تجربیات تلخ آموختیم، مواد مقاوم و استحکام اسکلت ساختمان است و سال هاست نقش حیاتی در ایمنی ساختمان و حفظ جان کارمندان بازی می کند.”
چیزی که همه در ارتباط با آن نگرانند و امیدوارند که هرگز برایشان اتفاق نیافتد: تاختن شعله های آتش در سراسر خانه هایشان است. در حالیکه امکانات پیشرفته موجود در بازار می توانند تضمین نمایند که نه تنها آتش سوزی مهیب رخ نخواهد داد بلکه از همان جرقه های ابتدایی از آن جلوگیری خواهد شد. قدم بعدی اینست که از گسترش آتش سوزی جلوگیری کرد.
اغلب افراد با مقدمات فرونشانی حريق آشنا هستند، مثل آب پاش ها، فرونشاننده ها و کپسول های ضد حریق و غیره. اما حفاظت پسيو آتش سوزی، قدرت متوقف سازی آتش از نقطه ی اصلی یا منشاء که غیرقابل تشخیص و تقریبا فراموش شده است را فراهم می آورد، تاجائی که روزی می رسد که کاملا به آن ایمان آورده و وابسته اش شده اید.
حفاظت پسيو آتش(PFP) برخلاف نامش همیشه در حال فعالیت می باشد. این امر بر اساس دهلیز بندی وممانعت از ریزش ساختمان بوسیله ی مقاوم سازی اسکلت در زمان نصب و تعمیر صورت می پذیرد، در این حال است که حفاظت پسيو در برابر آتش روی ساختمانتان صورت گرفته و می توانید جان و مال وبه خصوص محل زندگی تان را حفظ نمایید.
این دیاگرام رویه ی انتشار آتش روی دیواری که به درستی در مقابل نفوذپذیری آتش محافظت نشده است را نشان می دهد.
نواحی حفاظت پسيو دربرابر آتش
با توجه به صحبت های کريس جلنوایز، مدیر برنامه ی مهندسی در Bethesa،جامعه ی مهندسان حفاظت در برابر آتش یا به اختصارSFPE، چهار ناحيه ی عمده ی حفاظت پسيو در برابر آتش وجود دارد:
حفاظت ساختاری در برابر آتش: محافظت بنیادی در برابر حريق، مولفه های ساختاری چون سیستم اسکلت بندی فولادی و لوله ها را در مقابل تاثیرات آتش سوزی محافظت می نماید. به کارگیری مواد ضد حریق- چون مواد گرماگیر مثل دیوار های گچی و محصولات سیمانی، پوشش های پشم شیشه وعایق کاری، روکش آهنی ضد حریق و استفاده از محصولات بتنی در بنا نهادن ساختمان می توانند بسیار در ایمنی و حفاظت ساختمان کار ساز باشند. زمانیکه در طراحی و ساخت، مسائل حفاظت در برابرآتش در نظر گرفته شوند، اسکلت بندی ساختمان قطعا مقاومت و استحکام اش را در زمان آتش سوزی نشان خواهد داد.
تقسیم بندی:سدکننده های حريق، دیوار های آتش، تیغه های آتش و موانع دود همه در تقسیم بندی مورد استفاده قرار می گیرند. سدکنندهآتش شامل دیوارها، سقف و کف ها در برابر آتش مقاوم هستند که اغلب از جنس بتن، چوب های ترکیبی، سنگ کچ یا آجر ساخته می شوند. این سدکننده با محدود نمودن گسترش حريق فضای ایمنی برای خروج ایجاد می نمایند. دیوارها که از سقف گرفته تا کف را به طور کامل در مقابل آتش پوشش می دهند و فضاهای مخفی را به طور کامل محافظت می نمایند. بیل مک هاف، مدیر کل اتحادیه پیمانکارانFirestoe مستقر در شیکاکو که بر اساس اصول مقابله با آتش کار می کنند وبه اختصارFCIAنیزبه آن گفته می شود، درباره مقاوم سازی اسکلت بندی ساختمان می گوید: “این دیوارها از نظر ساختاری فوق العاده مقاوم هستند بنابراین در زمان آتش سوزی هر قسمت از ساختمان در حال ریزش باشد آنها همچنان در جای خود باقی خواهند ماند.
دیوار و سقف های ارزیابی شده فضایی برای خروج دود، حرارت و حتی شعله های آتش فراهم می سازند. البته باید اضافه کرد که مادامی که این سدکننده مصرانه در مقابل آتش مقاومت می کنند، زمان خروج و نجات به حداکثر مقدارش می رسد.”
حفاظت ورودی ها: درب ها و پنجره های ضدحريق در قسمت ورودی این سدکننده آتش نصب می گردند تا با مقاومت شان در برابر آتش مانع از گسترش حريق شوند. مک هاف می گوید: “تولید کنندگان ابزار و سازندگان چهارچوب به دنبال مانع موثری در برابر دود و آتش بودند. چهارچوب و شیشه لعاب کاری مقاوم در برابر آتش، به طور کامل و جزء به جزء مورد آزمایش قرار گرفته اند تا استحکام لازم در برابر آتش سوزی های مهیب را داشته باشند و در نتیجه “مانع” به معنی واقعی کلمه ارائه گردد. به علاوه، عایق های دود و آتش، اغلب در سیستم های لوله کشی مورد استفاده قرار می گیرد که به عنوان “حفاظت ورودی” شناخته می شوند و آنرا را با بهره گیری از ترکیبات مقاوم در برابر آتش و دود می سازند.
مواد متوقف کننده ی آتش: این مواد گسترش و توسعه ی آتش در مانع را متوقف می سازند. جلنویز می گوید: “غیر معمول نیست که سدکننده آتش در طی تغییرات جزئی ساختمان نفوذ پذیر شده باشد و متوقف کننده ی آتش نیز در این حالت تاثير چندانی نخواهد داشت. باید توجه داشت که مهندسان ارتباطات، لوله کش ها، برقکارها وغیره مجرا ها و سوراخ هایی که در حین کارشان روی سدکننده ایجاد می شود را رها نکنند.
استفان جولی، مدیرتجاری قسمت مواد شیمیایی در شرکت Hilti واقع در Tulsa، عضوIFC وFCIA است. او می گوید که نفوذ پذیری لایه رویی دیوار مشکل ساز است و استدلالش این است که: “اگر آتش سوزی اتفاق بیافتد، دود سعی می کند تا در دیوار رسوخ نماید، زمانیکه راهی برای نفوذ یافت به راحتی به سمت بالا حرکت نموده و تمام ساختمان را فرا می گیرد. “اگر قسمت نفوذی بسته نشده باشد و با متوقف کننده ی آتش محافظت نگردد، سدکننده آتش تاثیر گذاری اش را از دست می دهد و از آتش نیز فراتر رفته و گسترش می یابد.
دیگر نواحی که می بایست از خطر آتش سوزی محافظت شوند: روکش سیم ها (با استفاده از متوقف کننده یا کندکننده های آتش)، سیستم های مشترک (که با تغییراتی در مسیر میان المان های جداکننده ی آتش و فضاهایی که بوسیله ی این المان ها احاطه شده اند،میشود) و سدکننده آتش پیرامونی (که به محیط اطراف کف و مکان های بیرونی تیغه دیوار می پردازد).
در حالیکه حفاظت پسيو آتش می تواند به نحو موفقیت آمیزی مانع گسترش آتش گردد، می بایست در اینجا به فراوانی فاکتورهای مهم در زمینه ی حفاظت پسيو در برابر آتش نیز اشاره نمود. به بیان دیگر، سیستم آب پاش، سیستم های کشف کننده و اعلام خطر و دانش ساکنین درکنار سیستم های حفاظت پسيو، متعادل و ایمن ترین دستاورد برای حفاظت ساختمان و ساکنین آن است.
اطمینان حاصل نمایید متوقف کننده ای که برای جلوگیری از نفوذ حريق انتخاب نموده اید مناسب است.
کدها و آزمایشات/ گواهی نامه
یکی از نمودهای پیچیده ی حفاظت در برابر آتش، کدبندی ها وآیین نامه هایی است که شامل هر قسمت از اجزای یک سیستم حفاظت در برابر حريق می شود. باید متوجه باشید که محصولات خاصی مانند پنجره، بدون بررسی و آزمایش مورد استفاده قرار نمی گیرد به طوریکه جداگانه و همچنین در ترکیب با سیستم مورد آزمایش قرار می گیرد. در اینصورت است که مقاومتش در برابر آتش را نشان می دهد و این امر را در زمان حادثه نیز به اثبات می رساند.
مک هاف می گوید: “تا زمانیکه مدارک و نقشه های ساختمانی تان را گم می کنید، پی بردن به مکان هایی که نیاز دارید، چندان مشکل نیست. در نقشه های ساختمانی، دیوارهای مقاوم در برابر آتش مشخص شده اند. به علاوه در این نقشه ها مکان های ایمنی و همچنین مکان هایی که نیاز به ترکیبات مقاوم در برابر آتش دارند را نیز می توان یافت.
تمام محصولات PFP (سیستم های محافظت در برابرآتش) مورد آزمایش قرار گرفته و استانداردی که به وسیله ی سازمان های معتتبر تصدیق شده است، به آن تخصیص داده می شود. سیستم ها ی که با توجه به زمان نیم تا یک ساعت ارزیابی می گردند در رده بندیF، آنهایی که با توجه به دما ارزیابی شوند رده بندیT، و آن دسته که با نفوذپذیری دود رتبه بندی می شوند در رده بندیL قرار می گیرند. برخی سیستم ها حتی با رده بندیW ارزیابی می شوند، که توان مقاومت نفوذ آب به آتش را نشان می دهد.
مثالی متداول از حفاظت پسيو در برابر آتش.
نگهداری از سيستم PFP(حفاظت پسيو در برابر آتش)
همزمان با آگاهی از کدها و ارزیابی ها مرتبط با هر سیستم حفاظت پسيو در برابر آتش ویژه ی ساختمان، نگهداری کامل و متداول نیز حائز اهمیت است. جلنويز دراین باره می گوید: “صاحبان ساختمان ها و مدیران تاسیسات مهم ترین تاثیر را در برنامه ریزی سیستم های محافظ در برابر آتش ساختمان دارند. به عنوان مثال آنها می بایست در هر تغییر که در ساختمان صورت می پذیرد از صحت ابزارهای حفاظتی و ایمنی ساکنان اطمینان حاصل نمایند. وظایف آنها شامل برنامه ریزی، طراحی و نگهداری از ساختمان می باشد.
اگر لوله کشی یا سیم کشی قسمتی از ساختمان تجدید شده است یا اگر سیستم های ارتباطی جدیدی اضافه شده اند، احتمال نفوذپذیری سدکننده های آتش نیز وجود دارد. طرز کار، اندازه نامتعارف دریچه ها، به جای گذاردن شکاف و سوراخ، آسیب رسانی و ایجاد منفذ در زمان لوله گذاری وشرایطی که در بالای دیوار وجود دارد همه نشان دهنده ی وجود مشکلی در متوقف کننده آتش هستند. ساختارهای موجود معمولا با این مشکلات روبه رو هستند. ساختار هایی با عمر نصب بیش از 10 سال به ندرت متوقف کننده ی آتش دارند و همچنین نفوذپذیری شان نیز محافظت نشده است. مجموعه ای از پیمانکاران مختلف، سرویس های حرفه ای و نصب کننده هایی که در ساختمان تان کار می کنند همگی می بایست آموزش دیده وماهر باشند به علاوه ی اینکه از نظر اقتصادی نیز به صرفه است.
اگر از چگونگی تغییر ساختمان آگاهی ندارید قطعا روی سیستم های حفاظت در برابر آتش تان تاثیر خواهد گذاشت. هرگز در کمک گرفتن و پرسیدن سوالاتتان از متخصصان تامل ننمایید. زمانی که تغییر در ساختمان ایجاد می گردد-حتی ساده ترین و جرئی ترین تغییرات-مطمئن شوید که آنها آسیبی به سیستم حفاظتی موجود وارد نمی نمایند. هر زمان هم که با سیستم ها مشکل پیدا کردید حتما با متخصص مشورت نمایید.”
مک هاف در این باره می گوید: “هر موقع که از در ضد آتش عبور می کنید با دقت به قسمت های مختلف نگاه کنید. مطمين شويد که روی برچسب های ارزیابی را رنگ نکرده اید، آونگ و ضامن درب به درستی کار می کنند واگر مشکلی داشت سریعا رفع اش کنید. به علاوه هر زمان از میان دیوار مقاوم در برابر حريق عبور می نمایید اگر از سنگ گچ یا بتنی است به دقت نگاه کنید و ببینید که آیا قسمتی از آن بیرون زده است یا منفذی روی آن قرار دارد یا نه؟”
وی در ادامه مجموعه سوالاتی را فراهم آورده است که در زمان ارزیابی متوقف کننده ی آتش می بایست به آنها پاسخ دهید:
دیوارها و کف های مقاوم دربرابر آتش در کجای ساختمان قرار دارند؟
آیا منفذ یا قسمت نفوذپذیری در بالای دیوار پیدا می شود؟
اگر پیدا شد چه نوع سیستمی برای آزمایش و سپس تعمیر به کار می گیرید؟
آیا روشی که برای تعمیر انتخاب کردید با جزئیات طراحی سیستم مطابقت دارند؟
نکته پایانی: از اینکه چه در ساختمان تان می گذرد کاملا آگاهی داشته باشید و به هر تغییری در سیستم PFP که موجب ضعف عملکردش می شود نیز نظارت دقیق داشته باشید.
لوله کش ها، برقکاران و مهندسان می توانند منافذی محافظت نشده روی سدکننده های آتش تان به جای گذارند.
از منظر اقتصادی
در آخر، مسئله ای که در ذهن تمام متخصصان وجود دارد خواه علاقه مند باشید یا نه هزینه و مسائل مالی است. محافظت ساختماتان در برابر گسترش آتش چقدر هزینه در بر خواهد داشت؟
مک هاف می گوید: ” عمليات طراحی و نصب واجرای تجهيزات حفاظت در برابر حريق هزينه بردار است وهزینه اش نیز بر مبنای کیفیت موادی که در لوله کشی، برقکاری ومکانیکی مورد استفاده قرار گرفتند و همچنین وسعت ساختمان و میزان نفوذ پذیری سدکننده آتش به کار رفته تغییر می نماید. اما پروژه هایی که در ساختمان های بازسازی شده صورت می گیرند، نسبت به کاری که انجام شده هزینه بسیار جزئی دارند. از آنجائیکه نصب دیوار ها، درب ها و غیره کمی مشکل است، با تغییر ساختمان ها ی سست و ارزیابی نشده در مقابل آتش به نوع مستحکم و ارزیابی شده، که حداقل هزینه را داشته است در مقایسه با هزینه ی ساخت می توان گفت که ناچیز است.”
نهایتا شاید تصور نمایید که امکان پرداخت هزینه برای حفاظت پسيو در برابر آتش را نداشته باشید اما این مسئله را نیز در نظر بگیرید که این هزینه شاید در مقابل خسارت ها ی مالی و جانی که آتش سوزی وارد می نماید، بسیار ناچیز به نظر می رسد. تامین جانی افراد باید درالویت باشد. اگر ناگهان حادثه ای اتفاق بیافتد و آتش به داخل ساختمان راه یابد، بواسطه ی هزینه ای که قبلا پرداخت کردید، زمان بیشتری برای تخلیه مکان حادثه وجود خواهد داشت ضمن اینکه ضرر مالی نیز به دنبال نخواهد داشت. اگر سیستم حفاظت آتش تان را متعادل ساختید و به خوبی از آن مراقبت می نمایيد، در زمان آتش سوزی هر گز نگران گسترش آتش و خسارت نباشید.
نظرات کاربران